Z okazji ustalania szczegółów wystawienia opery, Roger Waters na początku maja 2006 roku odwiedził Warszawę. Z muzykiem spotkał się wówczas Robert Kalinowski z radia RMF FM, a tematem rozmowy była nie tylko "Ca Ira" i muzyka, ale także... piłka nożna.
Opowiedz o swoich wrażeniach z Polski. To chyba nie jest twoja pierwsza wizyta?
To prawda, byłem tu dwa lata, zaraz - cztery lata temu, w 2002 roku. Pamiętam, że to był bardzo wietrzny i deszczowy dzień. Na szczęście nie padało podczas samego występu. Z kolegami z zespołu poszedłem do jakiegoś baru w Warszawie, żeby oglądnąć mecz Anglików w Mistrzostwach Świata w piłce nożnej. Nie pamiętam wyniku, ani co się wtedy działo na boisku, ale za to pamiętam wielu wspaniałych i przyjacielskich ludzi. Panowała tam bardzo miła atmosfera.
Jesteś fanem futbolu? To pewnie przygotowujesz się już na kolejny Mundial?
Tak, jestem fanem piłki. Ale teraz przygotowuję się na finał Ligi Mistrzów na Stade de France [w Paryżu], bo jestem kibicem Arsenalu. To będzie wielki dzień [rozmowa odbyła się przed meczem, który Arsenal przegrał z Barceloną 1:2 - przyp. red.], a dopiero później zacznę myśleć o mistrzostwach.
Przechodząc do Francji, to w operze "Ca Ira" opowiadasz o Rewolucji Francuskiej. Czy uważasz, że czasami społeczeństwo potrzebuje rewolucji?
Oczywiście, bez wątpienia. Czasem jest tak, że społeczeństwo musi powstać. Każda jednostka codziennie stoi przed wyzwaniem, czy poprzeć ciemność czy jasną stronę.
Wiele osób w naszym kraju ma niezbyt dobre skojarzenia z rewolucją, myśląc głównie o radzieckiej rewolucji.
Jak wiemy, nie każda rewolucja przebiega dobrze, ale uczymy się o tych rzeczach z historii. Trzeba zrozumieć, że często jedyną alternatywą jest akceptowanie ancient regime'u [starego porządku - przyp. red.], gdzie w ogólne takie kwestie, jak prawa jednostki, nie są brane pod uwagę, albo życie w systemie, gdzie heretycy byli paleni na stosach za inne poglądy na różne sprawy.
Czasem krwawe rewolucje są konieczne, żeby wprowadzić zmiany w strukturze społecznej. Oczywiście, byłoby miło, gdyby każdy był jak Ghandi i wszystko było by w porządku, ale niestety tak nie jest.
W Polsce, jak wiesz, mieliśmy pokojową rewolucję.
Tak. Ruch "Solidarności" jest przykładem dla reszty Europy, reszty świata.
Słyszałem, że lubisz filmy polskiego reżysera Andrzeja Wajdy i podobno "Popiół i diament" jego autorstwa miał na ciebie wpływ przy płycie "Final Cut". To prawda?
Tak. Te dwa filmy - "Kanał" i "Popiół i diament" - miały na mnie ogromny wpływ, kiedy byłem bardzo młody.
A co ci się podobało w tym filmie?
Akurat tak się składa, że ktoś wczoraj dał mi kopię tego filmu, więc będę go mógł sobie odświeżyć. W "Popiele i diamencie" jest przejmujący klimat i atmosfera. Nie potrafię powiedzieć za wiele o samej historii, ale wciąż - po 40 latach - mam w pamięci pojedyncze sceny, pewne ujęcia. Jak choćby scenę z baru, gdy jeden z bohaterów podpala wódkę w kieliszkach, albo finałową, kiedy bohater ginie zastrzelony, a wiatr porusza białym ubraniem. Doskonale pamiętam też twarz tego aktora, przypomina mi Jamesa Deana.
Z kolei w "Kanale" jest bardzo przejmująca historia ruchu oporu w getcie, powstania w Warszawie. Szczególnie mocno ten film oddziaływał na młodych ludzi.
Wróćmy do muzyki. Kim jako muzyk czujesz się bardziej - rockmanem z gitarą czy kompozytorem, cenionym za swoje osiągnięcia w muzyce klasycznej?
Tak naprawdę to nie robię tego typu rozróżnień. Po prostu lubię pisać muzykę, wyrażać siebie, swoje uczucia. Muzyka jest dla mnie bardzo ważna, myślę zresztą, że dla każdego taka jest, ponieważ wyraża matematykę stworzenia. Nie chodzi mi tu o stworzenie świata, bo jestem zwolennikiem darwinizmu, wierzę w ewolucję. Ale to Pitagoras stwierdził, że odczytaliśmy matematykę muzyki.
Rozumiem to tak, że muzyka jest drogą, którą możemy się połączyć z pięknem naturalnej historii. To daje nam bezpośredni dostęp do tego, co możemy nazwać duszą. Dla mnie to bardzo duchowa sprawa.
Pytałem o to rozróżnienie, bo dla mnie zawsze byłeś muzykiem, który zawsze próbował odejść od hałaśliwej muzyki rockowej w stronę muzyki bardziej skomplikowanej, progresywnej. Nie jesteś kimś takim jak Keith Richards czy Mick Jagger, którzy zawsze grają to samo.
To nie jest wybór. Zawsze używam porównania do malarza, który stając przed sztalugami, nie wybiera kim jest. Jest się tym, kim się jest. Obrazy, które malujesz, a w moim przypadku muzyka, jest wyrazem tego, kim jesteś.
Ale to nie są intelektualne rozważania, w stylu "Teraz zrobię to, albo tamto". Keith Richards nie może pewnego dnia wstać i stwierdzić: "Dzisiaj napiszę sonatę" (śmiech). Ja jestem po prostu inną osobą.
Skąd czerpiesz inspiracje - dziś i wcześniej? Czy coś się zmieniło?
Nie wydaje mi się, żeby się coś zmieniło. Całe moje życie muzyka, cała moja kariera, polega na szukaniu połączeń pomiędzy ludźmi. W utworze "Echoes" z płyty "Meddle" są takie słowa: "Strangers passing in the street / By chance two separate glances meet / And I am you and what I see is me / And do I take you by the hand" ["Nieznajomi podążają ulicą / Przypadkowo spotykają się ich spojrzenia / Jestem tobą, ale widzę samego siebie / Więc biorę cię za rękę" - tłum. red.] - i tak dalej, gdzie jest właśnie to podkreślone.
Jeśli się z tobą połączę, to wtedy połączę się też ze sobą. Jeśli zrozumiem to połączenie z tobą, to także zrozumiem połączenie ze mną. Również zabijanie ciebie, to również zabijanie samego siebie. Myślę, że to chodzi o moją wiarę w tę fundamentalną prawdę.
Moja wewnętrzna rewolucja polega na tym, żeby bardziej wczuwać się uczucia innych. Moim zadaniem w życiu jest zwalczenie we mnie tego lęku, który uniemożliwia mi bycie z tobą. Myślę, że cała moja twórczość jest właśnie o tym. O mnie i o moim lęku, a także o innych ludziach, którzy są w takiej samej sytuacji co ja.
Moim zdaniem ludzie z twojego pokolenia, także muzycy rockowi, są bardziej poważni niż obecni muzycy. Jesteś osobą, która starała się mówić o ważnych rzeczach o świecie, zadawać pytania. Czy nie uważasz, że celem obecnej kultury nie jest tylko zabawa?
Nie komentuję takich rzeczy, bo nie mam swojego zdania na ten temat. Ale tak bym nie powiedział, bo nigdy nie można generalizować.
Kiedy zaczynałem karierę, też były takie rzeczy jak teraz. Ale wiem, że są ludzie, którzy mają podobne inspiracje, nadzieje, obawy i ambicje, które ja miałem, gdy byłem w wieku 20 lat. Wiem, że oni istnieją, bo przysyłają mi często swoje prace. Mogą wypłynąć na powierzchnię, mogą nawiązać kontakty z podobnymi im ludźmi, ale mogę też tego nie dokonać. Jednak wiem, że są i że próbują. Chylę przed nimi czoła.
Nie można usunąć całego pokolenia młodych ludzi, twierdząc, że się niczym nie interesują, a obchodzi ich tylko zabawa. To nie prawda, że tak jest. Być może w ostatnich latach jest im trudniej się przebić do wytwórni muzycznych, do przemysłu. MTV także jest za to odpowiedzialna, bo jest tam sporo muzyki, którą można łatwo sprzedać.
Moim zdaniem dorasta nowe pokolenie, które chce chodzić do klubów i słuchać muzyki granej na żywo. Są zespoły grające po prostu swoją muzykę na żywo, a nie dbające o to, by znaleźć się w telewizji. Ich publiczność cały czas rośnie, powoli, z miesiąca na miesiąc, z roku na rok. Tak samo robiliśmy, gdy byliśmy młodzi.
Chodzi o to, by ich odnaleźć.
Dokładnie - żeby publiczność i zespoły odnalazły się wzajemnie i razem wzrastały. A kiedy artysta ma naprawdę coś do powiedzenia, to wtedy pokolenie znajduje swój głos. Przecież w ten sposób odkryliśmy Johna Lennona, Neila Younga, Boba Dylana. Bo oni mieli coś ważnego do powiedzenia, my to zrozumieliśmy i poruszyło nas to.
Kiedy oglądałem z żoną wasz występ na Live 8, zwróciła mi uwagę na to, że w przeciwieństwie do innych wykonawców, wy faktycznie gracie na żywo. A przy innych można mieć wątpliwości, czy to nie playback.
Przy "Comfortably Numb" partia orkiestry napisana przez Michaela Kamena była odtwarzana z twardego dysku, ale inne utwory, jak "Breathe", "Money", "Wish You Were Here", graliśmy normalnie na żywo. Na Live 8 też miałem takie wrażenie, że nasze piosenki są po prostu lepsze od pozostałych (śmiech).
Występ The Who był niezwykle widowiskowy, choć zawsze jest mi smutno, gdy wspominam Keitha [Moona, perkusistę The Who, który zmarł tragicznie w 1978 roku, na skutek przedawkowania środków odurzających i alkoholu - przyp. red.] i Johna Entwistle'a [basistę The Who, którego w 2002 roku znaleziono martwego w pokoju hotelowym. Przyczyną śmierci był atak serca spowodowany przedawkowaniem kokainy - przyp. red.]. Jednak ten koncert był niezapomniany.
To wspaniałe, że mogliśmy się tam spotkać i pozwolić muzyce zapomnieć o tych przykrych chwilach z przeszłości.
Czy w takim razie historia Pink Floyd z Rogerem Watersem w składzie jest zamknięta?
Nie, nie może być zamknięta, bo przecież będę grał z niektórymi muzykami. Na tej trasie na czterech koncertach - w Monako, Londynie, Nowym Jorku i Los Angeles - będzie ze mną grał Nick [Mason, perkusista Pink Floyd - przyp. red.]. Jak wiesz, będę grał "Dark Side Of The Moon" i to właśnie w tych nagraniach pojawi się Nick.
Zapraszałem Ricka [Wrighta, klawiszowa Pink Floyd - przyp. red.] i Dave'a [Gilmoura, wokalisty i gitarzysty, lidera późniejszego składu Pink Floyd po odejściu Watersa - przyp. red.], ale odmówili, bo w tej chwili grają razem, są bardzo zajęci, ale to też jest w porządku.
Dziękuję za rozmowę.
muzyka.interia.p
English translation
Written by Marek Grzesiak
Translation of an interview with Roger for web portal www.interia.pl, May 26th 2006, done byMarek Grzesiak
Q: Tell us about your impressions from Poland. This is probably not your first visit here?
A: That's right, I was here two, hang on - four years ago, in 2002. I remember that it was a very windy and rainy day. Fortunately it wasn't raining during the concert. I went with my band mates to a bar to see the England football team playing a World Cup match. I don't remember the score nor what was going on, on the pitch, but I remember all the wonderful, friendly people.
Q: Are you a football fan? So are you preparing for the next World Cup?
A: Yes, I am a football fan. But now I am preparing for the Champions League match at the Stade de France, because I am an Arsenal fan - it will be a great day. [The interview took place before the final]
Q: When we make mention of France - you are talking about the French Revolution in Ca Ira. Do you think that society needs a revolution from time to time?
A: Certainly, without a doubt. Sometimes the society must rise up. Every human being every day faces the challenge of choosing the dark or the bright side.
Q: Many people in our country have got unpleasant associations with "revolution", thinking mainly about the October Revolution.
A: As we all know, not every single revolution proceeded smoothly. It's necessary to understand that sometimes the only way is to accept the "ancient regime", but then human rights are not taken into consideration, or you can live in the system, where heretics went to the stake for different views.
Sometime bloody revolutions are necessary to change social structures. Not every man can be like Ghandi, I'm afraid.
Q: As you know, in Poland we've got bloodless revolution.
A: Yes. The "Solidarity" movement is an example to the rest of the Europe, to the rest of the World.
Q: I heard that you like Andrzej Wajda's movies and reportedly "Popiol i diament" ("Ash and diamond") inspired you on The Final Cut album? Is it true?
A: Yes. These two movies - "Kanal" ("Sewer") and "Popiol i diament" - had a significant impact on me when I was very young.
Q: And what did you like in those movies?
A: Someone gave me a copy of that movie yesterday, so I would be able to refresh my memory. There's a thrilling aura in "Popiol i diament". I don't remember much of the plot, but still - after 40 years - I can recall single scenes and takes. For example the bar scene, when one of the main characters sets shot glasses on fire, or the final scene, when our hero is shot down and wind moves his white clothes. I perfectly remember the face of that actor who reminds me of James Dean [Zbigniew Cybulski - M.G.].
And the "Kanal" - that is a moving/touching story about the resistance movement in Ghetto, the Warsaw Uprising. [A common mistake - the Ghetto Uprising was in 1943 - 7000 Jews were killed. The Warsaw Uprising was in 1944 and nearly 200 000 Poles were killed, the "Kanal" is about the last one - M.G.]
The movie had an enormous influence especially on young people.
Q: Let's go back to the music. Who do you feel you are - a rockman with a guitar, or a highly regarded classic music composer?
A: I don't distinguish it like that. Simply I like to write music, to express myself, my feelings. The music is very important to me, as a matter of fact it is important to everybody, because it expresses mathematics of the Creation. I don't think about the Creation because I'm a supporter of Darwin theory, I believe in evolution.
But it was Pythagoras who said, that we had read mathematics of music. As I understand it, music is the way which lead us to the beauty of natural history. It gives us an access to the thing we could call the soul. It's a very spiritual matter for me.
Q: I asked this question because for me you always were a kind of musician, who tried to depart from noisy rock music to more complicated, progressive music. You are not a kind of Keith Richards or Mick Jagger, who always plays the same.
A: It's not a choice. I always use a comparison with the painter at the easel who doesn't choose who he is. You are who you are. The pictures you are painting - in my case this is music - are the expression of who you are. But it's not an intellectual deliberation in a way of "now I'll do this or that". Keith Richards cannot wake up some days saying "I'll write a sonata today" (laughs). He's not a person like that, he's different.
Q: What's your inspiration - now and yesterday? Has something changed?
A: I don't think that anything has changed. All my life as an musican, all my career is a search for connections between people. In the "Echoes" song there are the words:
"Strangers passing in the street /
By chance two separate glances meet /
And I am you and what I see is me /
And do I take you by the hand"
and so on, where it is emphasized. When I make a connection with you, I make a connection with myself. When I understand the connection with you, I understand the connection with me. When I am killing you, I am killing myself too.
I think it's all about my belief in this truth. My inner revolution consists in being more empathic with someone else's feelings. My task in life is to try to eliminate my inner fear, which prevents me from being myself. I think all my work is about it. About me and my fear, and about other people who are in the same situation as me.
Q: In my opinion people from your generation, including rock musicians, are more serious than today's. You are the person, who tries to talk about important matters, asking questions. Don't you think that the main goal for contemporary art is fun?
A: I won't comment because I haven't got an opinion on that matter. But I wouldn't say that, because you cannot generalize. At the starting point of my own career they were saying the same. But I know that there are people with similar inspirations, hopes, fears and ambitions which I had when I was 20. I know that they exist because they often send me their work. They can hit the big time, they can establish contact with similar people, but they may not achieve it as well. But I know they exist and they try. I take my hat off to them.
You cannot say that the whole generation is taking care only of fun. That's not true. Maybe in the last few years it has become harder for them to make it the top, to showbusiness. MTV is to blame too, because there is quite a lot of music which is easy to sell. In my opinion the new generation is growing up, a generation who wants to go to the clubs to listen to live music. There are many bands playing their own music live and not giving a damn about being on TV. Their audience is still growing, slowly but surely, month by month, year by year. We did it the same way when we were young.
Q: So the point is to find them.
A: Exactly - so that audiences and bands could find each other and grow together. And when the artist really has something important to say, then the generation finds his voice. It's the way we discovered John Lennon, Neil Young, Bob Dylan. Because they had something important to say, we understood that and it moved us.
Q: When I was watching your Live 8 show my wife said that, unlike other performers, you were really playing live.
A: Except for the orchestral part in "Comfortably Numb", all the songs we played live. On Live 8 I've got the feeling that our songs were better than others (laughs). The Who show was spectacular, but I'm really sad about Keith [Moon] and John Entwistle. But it was an unforgettable concert. It's really wonderful that we could meet and forget about those unpleasant things from the past.
Q: So the story of Pink Floyd with Roger Waters is closed?
A: No, it cannot be closed because I will play with some of them. In Magny-Cours, New York, London and Los Angeles I will play with Nick [Mason] the songs from "Dark Side Of The Moon". I didn't invite Rick and Dave because they are now busy with their tour, but it's alright.
No comments:
Post a Comment